چند سالی است که مرتباً خبرهایی مبنی بر خشک شدن قنات های شهرستان شنیده می شود که نشان از وضعت خطرناک و در معرض خشک شدن آن ها دارد؛ لذا برای کسب اطلاعات دقیق و کارشناسانه، خبرنگار سرو ابرکوه گفتگویی با مسئولین ذیربط ترتیب داده که در ادامه میخوانیم:
کاهش قنات های ابرکوه از 105 به 10 رشته
جواد شمس مسئول طرح و برنامه ریزی جهاد کشاورزی اظهار کرد: در سال 1355
تعداد 105 رشته قنات در شهرستان ابرکوه وجود داشت که متأسفانه این تعداد در
سال 1370 به 42، در سال 1394 به 14 و در سال 95 با خشک شدن قنات های فخر
آباد بداف، قاضی صفی آباد، آدین آباد و نوش آباد فراغه به 10رشته کاهش
یافته است که از این تعداد نیمی شرایط مساعد داشته و نیم دیگر در معرض خشک
شدن شدید قرار دارد.
شمس با اشاره به اینکه تعداد 700 نفر از قنات های ابرکوه بهره برداری می کنند، ادامه داد: اُسطُح، جعفرآباد فراغه، علی آباد صفی آباد، نبادان، مدوئیه، بابک، شهاب آباد و فیروز آباد از جمله قنات های موجود در بخش مرکزی، دشت مهر آباد و دولت آباد نیز قنات های بخش بهمن می باشند. بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 1360 حدود 50 میلیون مترمکعب آب از قنات های فوق برداشت می شد که این میزان به کمتر از 7 میلیون مترمکعب در سال 94 کاهش یافته است.
هزینه لایروبی یک قنات معادل کل بودجه یکسال جهاد کشاورزی
وی تصریح کرد: لایروبی کردن، یکی از اقدامات حیاتی برای احیاء و زنده
نگه داشتن قنات ها محسوب می شود که نیاز است حداقل یک مرحله در سال انجام
شود. ذکر این نکته ضروری است که لایروبی هر قنات نیازمند صرف اعتباری حدود
حدود 2 میلیارد و 500 میلیون ریال است در حالی که این مبلغ برابر است با کل
اعتبار یک سال جهاد کشاورزی که باید در بخش های کشاورزی، دامداری و عشایری
هزینه شود.
مسئول طرح و برنامه ریزی جهاد کشاورزی گفت: در حال حاضر حدود 700 حلقه چاه و 10 رشته قنات در شهرستان وجود دارد که تعداد 7 هزار بهره بردار در زمینه کشاورزی و دامداری از آن استفاده می کنند. ضمن اینکه ابرکوه با دارا بودن موقعیت خاص ارتباطی بین استان های یزد، اصفهان و فارس، داشتن پتانسیل های بالقوه و بالفعل در تولیدات باغی و زراعی و سهیم بودن 35 درصدی اشتغال در بخش کشاورزی، یکی از قطب های کشاورزی استان محسوب می شود.
عدم توجه مسئولین به بخش کشاورزی نتایج جبران ناپذیری دارد
شمس تأکید کرد: طی چند سال گذشته و با وجود خشکسالی های شدید، کشاورزی و
دامپروی ابرکوه بسیار متضرر شده و کاهش اعتبارات این بخش را به دنبال داشته
است؛ در حالی که داشتن رتبه برتر در تولید محصولات و همچنین داشتن عشایر،
توجه ویژه مسئولین و حمایت آنان را می طلبد. در غیر اینصورت نه تنها شاهد
رشد نخواهیم بود بلکه ادامه این روند اثرات منفی و غیر قابل جبرانی به
دنبال خواهد داشت.
وی اضافه کرد: حفظ و احیاء قنوات شهرستان به عنوان یکی از شگفت انگیز ترین اقدامات دسته جمعی بشری که برای رفع نیازهای مهم آنان احداث شده و نقش کلیدی در نظام اقتصادی جوامع روستایی ایفا می کند، نیازمند حمایت همه جانبه مسئولین جهت توسعه پایدار شهرستان می باشد.
واگذاری مجوز به کلیه درخواست های قانونی برای قنوات
یکی دیگر از کارشناسان در زمینه وضعیت قنوات شهرستان، محمد حسین باقری
رئیس اداره آب منطقه ای می باشد که اذعان داشت: در سال جاری جهت احیاء و
زنده نگه داشتن قنوات شهرستان که از نظر مادی(اقتصادی) و معنوی(تاریخی
بودن) بسیار ارزشمند می باشند، به کلیه درخواست های معقول و قانونی بهره
برداران آنها، که منع قانونی و اضرار به منابع آب مجاور را در پی نداشته،
مجوزهای لازم داده شده و بعد از این نیز بر اساس همین ضوابط همکاری های
لازم انجام می شود.
قنات«نبادان» به خط قرمز نزدیک می شود
باقری با اشاره به وضعیت قرمز بعضی قنات ها، تأکید کرد: قنات «نبادان» یکی
از طویل ترین و قدیمی ترین قنوات ابرکوه می باشد که داشتن حق آب20 دقیقه
ای در یک دوره آبی(درگذشته 40 دقیقه بوده که 20 دقیقه کاهش یافته است) برای
درخت کهنسال سرو ابرکوه نسب به آن، نشان از عمر طولانی این قنات دارد، در
معرض خطر قریب الوقوع خشک شدن قرار گرفته است.
وی در ادامه یادآور شد: ارتزاق بخش عمده ای از کشاورزان شهرستان و خانواده های آنان از طریق قنات مذکور تأمین می شود که هم اکنون آب دهی آن بسیار کاهش یافته و این واقعیت نشان دهنده وضعیت کاملا بحرانی قنات نبادان است. جلوگیری از پیشرفت این وضعیت خطرناک نیازمند انجام اقدامات و تمهیدات لازم از سوی مسئولین است.
رئیس اداره آب منطقه ای ابرکوه، خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات فعلی این است که طول زیاد قنات ها، نیازمند هزینه بالایی جهت حفاری و لایروبی می باشد. از سوی دیگر خشکسالی های مستمر موجب افت سطح آب و در نتیجه برداشت کمترین میزان محصولات کشاورزی شده و معیشت و اقتصاد مردم را تحت تأثیر قرار داده است.
حیات قنوات در گروه اجرای طرح احیاء و تعادل بخشی
باقری در بیان راهکارهای مقابله با مشکلات قنوات، گفت: اجرای صحیح و به
موقع طرح احیاء و تعادل بخشی آب های زیر زمینی یکی از راهکارهای اساسی بوده
که موجب تغذیه سفره های آب زیر زمینی می شود و بالتبع قنات ها را از بحران
خشک شدن نجات می دهد. همچنین بهره برداری قانونی از چاه های آب کشاورزی بر
طبق پروانه بهره برداری هم تأثیر بسزایی در این زمینه خواهد داشت.