رقابت سخت کشورهای پیرامونی خلیج فارس بر سر منابع مشترک

به گزارش خبرنگار تابناک - جزیره، رشد شتابان کشورهای مختلف منطقه در حوزه توسعه و توانمندی های اقتصادی و از همه مهمتر پیشرفت آنها در زمینه توجه به گردشگری و آبادانی مناطق مختلف ساحلی خود سبب شده تا احساس مقایسه ای میان مردم ساکن در استان های مرزی جنوبی کشورمان با آن سوی آبها بوجود آید.

اگر چه در طول همه سالهای بعد از انقلاب اسلامی، اقدامات فراوانی برای رفع محرومیت های مناطق ساحلی کشورمان صورت گرفته و شرایط کنونی عمده جزایر و شهرهای مختلف استان هرمزگان با گذشته اساسا قابل قیاس نیست اما به نظر می رسد که رقبای منطقه ای ما نیز بیکار ننشسته اند و به سرعت در حال توسعه ظرفیت های خود در ابعاد مختلف اقتصادی اند.

وجود سفره های عظیم نفتی در کنار موقعیت منحصربفرد دریایی در شمال و جنوب خلیج فارس منجر شده تا کشورهای پیرامونی آن به سرعت در صدد تبدیل این منابع به محرکه های اقتصادی برای خویش باشند و به همین دلیل است که رقابتی سخت میان کشورها بر سر استفاده از این منابع مشترک در جریان است.

به همان اندازه که ایران، امارات متحده عربی، قطر، عمان، کویت، عربستان و عراق بر برداشت نفت از سفرهای مشترک نفتی با هم در حال رقابت هستند، رقابتی نانوشته نیز بر سر استفاده از منابع خدادادی در حوزه های مختلف دیگری نیز در جریان است که شاید کمتر به آنها پرداخته شده بود.

بنادر و دریانوردی

عمده کشتی های لاینری بزرگ که با ظرفیت ها هزاران کانتینر وارد آبهای دریای عمان و خلیج فارس می شوند تمایل دارند تا بر اساس اصول صرفه اقتصادی، کالاهای کانتینری خود را در یکی از بنادر منطقه که امکانات مناسب تری دارد، تخلیه و به راه خود در آبهای آزاد ادامه دهند.

بستر سازی برای جذب کشتی های بزرگ کانتینر بر که گاهی بر روی آنها بیش از 10 هزار کانتینر قرار گرفته است، یکی از رقابت های دیرینه کشورهای منطقه با یکدیگر است تا بتوانند با ایجاد اسکله هایی با آبخور بیش از 15 متر و پس کرانه کافی و امکانات تخلیه و بارگیری و مدیریتی، از این ظرفیت که سالانه دست کم 20 تا 30 میلیارد دلار درآمد بدنبال دارد، بهره برداری کنند.

از سوی دیگر رونق گرفتن بنادر یک کشور سبب تقویت ناوگان کشتی رانی آن و تقویت ثبات و اقتدار اقتصادی برای آن کشور می شود که علاوه بر مزیت های اقتصادی موجب اشتغال فراوانی نیز خواهد بود.

در حال حاضر بندر شهید رجایی ایران با ظرفیت تخلیه و بارگیری سالانه 6 میلیون تی ای یو کانتینر در سال در رقابت سختی با بنادر کشورهای مختلف منطقه قرار داد که برخی از آنها به ظرفیتی 2 تا 3 برابر بندر شهید رجایی دست یافته اند و برای بقای ما در این رقابت لازم است که سرمایه گذاری ها در این بخش تقویت و مدیران از ظرفیت بخش خصوصی استفاده بیشتری کنند چرا که استمرار حاکمیت دولتی بر بخش های اقتصادی دیگر در شرایط کنونی بازده مناسبی را بدنبال ندارد.

گردشگری

امروزه اقتصاد بیش از 28 کشور جهان به طور مستقیم با درآمدهای حاصل از گردشگری و بخش های وابسته به آن اداره می شود و بسیاری از کشورهای جهان سهم ویژه ای به بخش گردشگری در اقتصادشان اختصاص داده اند.

گردشگری به مثابه محرکی برای اقتصاد کشورها عمل کرده و بخش قابل توجهی از رشد اقتصادی آنها را موجب شده است. عمده کشورهای حوزه خلیج فارس به طور مستقیم در این بخش سرمایه گذاری کرده و اکنون بازده فوق العاده ای را از این حوزه برداشت می کنند.

کشورمان ایران با انبوهی از فرصت های بزرگ گردشگری که دیگر کشورها در حسرت داشتن یکی از آنها هستند، هنوز در این بخش نتوانسته نقشی ویژه ایفا کند.

در کل طول سواحل 1200 کیلومتری استان هرمزگان که بزرگ ترین استان ساحلی کشورمان بشمار می رود تنها 3 هتل 5 ستاره وجود دارد و جزیره قشم به عنوان بزرگ ترین جزیره ایران فاقد هتل های مناسب برای اقامت ویژه گردشگران خارجی و داخلی است و این مسئله بر روی جذب گردشگر به کشورمان تاثیر مستقیمی دارد.

تجربه نشان داده که در صورت سرمایه گذاری مناسب می توان در زمینه جذب گردشگر به کشور و رونق دادن به این بخش در داخل نقش ویژه ای افا کرد. در جزیره کیش اعمال سیاست های مناسب و تضمین سرمایه گذاری های بخش خصوصی به ایجاد زیرساخت های مناسبی برای گردشگری انجامیده که این سیاست ها با دقت ویژه ای در دولت کنونی در حال پیگیری است و لازم است که از منابع ملی در ایجاد ظرفیت های مناسب در قشم نیز سرمایه گذاری مطلوب صورت گیرد.

سوخت رسانی به کشتی های عبوری

یکی دیگر از زمینه های رقابتی میان کشورهای مختلف خلیج فارس با یکدیگر سوخت رسانی مستمر آنها به کشتی های عبوری و فروش سوخت به آنها است که نه تنها ارزآوری بسیاری برای کشورها بدنبال دارد بلکه اشتغال فراوانی را نیز ایجاد می کند و جلوی خام فروشی نفت با قیمت نازل را نیز می گیرد.

بنابر اعلام سازمان بنادر و دریانوردی روزانه دهها کشتی در ابعاد مختلف از دهانه تنگه هرمز و از نزدیکی جزایر قشم و هرمز عبور می کنند که برای ادامه مسیر به سوخت رسانی نیاز دارند و ایجاد امکانات لازم برای سوخت رسانی به آنها از مدت ها قبل از سوی کشورهای مختلف پیرامونی خلیج فارس آغاز شده است.

روزانه دهها هزار لیتر گازوئیل به این کشتی ها فروخته می شود که بخشی از آن به صورت قاچاق از ایران در اختیار این کشتی ها قرار می گیرد که مقابله با آن به چالشی برای دولت و دستگاههای انتظامی تبدیل شده است. بواقع اگر بتوان به سرعت زیرساخت های لازم برای سوخت رسانی به کشتی های عبوری را فراهم و با همکاری دستگاههای مختلف از جمله دریابانی، بنادر و دریانوردی، مناطق آزاد و وزارت نفت این امکان را فراهم آورد، هم قاچاق سوخت در سواحل جنوبی کشورمان مهار می شود و هم اشتغال قابل توجهی در این بخش بصورت قانونی و رسمی بوجود می آید که سبب تقویت اقتصاد ملی می شود.


رقابت بر سر میادین مشترک نفتی و برداشت از آنها تنها یکی از رقابت های سنگین در منطقه خلیج فارس است که شاید درآمد آن در مقایسه با دیگر بخش ها به کمتر از 20 تا 30 درصد برسد و حوزه های جدیدی برای رقابت پدید آمده که به سرمایه گذاری های ویژه ای نیاز دارد.

اگر امنیت و اقتدار منطقه مدیون ایران است، حلقه مکمل آن یعنی اقتصاد و ثبات و سرمایه گذاری نیز باید در خدمت کشورمان باشد و این مهم جز با تغییر نگاهها به حوزه سرمایه گذاری و برنامه ریزی ویژه برای هدایت منابع ملی به سوی این حوزه ها ممکن نیست.