محیط بانان؛ مردانی که پاسداران منابع طبیعی و ناجیان محیط زیست هستند و برای حراست و صیانت از سرمایه های ملی ایران جان شیرین خود را بر کف می گیرند تا از فعالیت متجاوزان و متخلفان جلوگیری کنند.
به گزارش تابناک مازندران، محیط بانان کسانی هستند که همه مخاطرات این شغل را به جان خریدند تا از محیط زیست و حیات وحش به عنوان میراثی برای آیندگان حفاظت کنند اما همیشه بدن آن ها آماج گلوله شکارچیان متخلف است.
پناهگاه حیات وحش میانکاله و جزیره آشوراده در حوزه مسئولیتی اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهشهر است که با آغاز فصل پاییز و مهاجرت پرندگان زمستان گذران؛ حضور متخلفین شکار و صید افزایش یافته و مسئولیت محیط بانان چندین برابر می شود.
در سال های اخیر، بسیاری از محیط بانان در نقاط مختلف کشور توسط متخلفین هدف گلوله قرار گرفتند که متاسفانه تعدادی نیز به شهادت رسیدند و اما در شهرستان بهشهر در 2 سال گذشته 3 محیط بان توسط شکارچیان غیرمجاز مجروح شدند که با دو نفر از آن ها به گفت وگو نشستیم.
مهدی دادار یکی از محیط بانان باسابقه شهرستان بهشهر در گفت وگو با خبرنگار ایسنا، می گوید: از کودکی به شغل محیط بانی علاقمند بودم زیرا پدرم نیز محیط بان بود و همیشه از حوادثی که در محل کار اتفاق می افتاد در منزل صحبت می کرد به همین دلیل کاملا با مخاطرات این شغل آشنا بودم.
دادار می افزاید: وظایف محیط بانان حفظ جان حیوانات و پرندگان و جلوگیری از شکار غیرمجاز آن ها، ممانعت از ساخت و سازهای غیرمجاز در مناطق حفاظت شده و مهار آتش سوزی هایی که در جنگل ها و مراتع توسط عوامل انسانی و غیرانسانی رخ می دهد است.
وی خاطرنشان می کند: در صورت انجام صحیح وظایف محیط بانی با مشاهده خروجی کار خود که عدم انقراض گونه های مختلف جانوری و گیاهی است لذتی وصف ناشدنی را تجربه می کنیم.
این محیط بان بهشهری با بیان اینکه حتی تحمل تماشای مستند حیات وحش که حیوانات قدرتمند تر حیوانات ضعیف تر را شکار می کنند ندارم، اظهار می کند: با وجود همه خطراتی که در شغل محیط بانی وجود دارد همسر و فرزندانم با این شغل کاملا کنار آمدند و همیشه مرا همراهی می کنند به صورتی که از حامیان محیط زیست و حیات وحش هستند.
دادار درباره حادثه مجروح شدن خود توسط شکارچیان غیرمجاز در منطقه آشوراده، اظهار می کند: در بهمن ماه 93 در منطقه آشوراده به همراه دو نفر دیگر از همکاران محیط بان در حال گشت زنی بودیم که با 6 قایق و حدود 15 شکارچی غیرمجاز مواجه شدیم و آن ها بلافاصله به دلیل فرار کردن از منطقه به سمت من و همکارانم تیراندازی کردند که من از ناحیه هر دو پا مجروح شدم.
وی می افزاید: همکارانم به دلیل مجروحیت شدید من مجبور شدند از دستگیری شکارچیان صرف نظر و مرا برای مداوا به بیمارستان منتقل کنند که البته پس از چند ماه متخلفین شناسایی شدند و در مراجع قضایی گلستان پرونده آن ها در حال رسیدگی است.
دادار با بیان اینکه 20 سال سابقه محیط بانی دارم، می گوید: به دلیل علاقه زیادی که به محیط زیست و طبیعت دارم در اوقات فراغت خود به پرورش گل و گیاه می پردازم و تنها شغلی که پس از بازنشستگی به انجام آن علاقمند هستم باغبانی است.
این محیط بان بهشهر با بیان اینکه سمن های زیست محیطی از ظرفیت های بالایی برخوردار است اما تا کنون حداقل کمک شایانی به منطقه میانکاله بهشهر نکردند و حضور آن ها فقط گاهی در قالب پلاکارد و حرف و شعار نمایان می شود، می افزاید: محیط بانان در حوزه عملیاتی از محیط زیست حفاظت می کنند و سمن های زیست محیطی می توانند در حوزه تبلیغاتی در جامعه برای مردم فرهنگ حفاظت از محیط زیست را نهادینه کنند تا هر ساله شاهد حضور شکارچیان غیرمجاز و عوامل تخریبی انسانی در مناطق حفاظت شده نباشیم.
دادار خاطرنشان می کند: با توجه به وسعت 68 هزار هکتاری پناهگاه حیات وحش میانکاله تعداد نیروهای محیط بان بسیار کم است و در هر شیفت 5 الی 6 نفر محیط بانی می دهند که جوابگوی حفاظت کامل از این منطقه با حساسیت گونه های مختلف گیاهی و جانوری نیست و قطعا نیازمند افزایش نیرو است.
وی می افزاید: وسائل و تجهیزات حفاظت محیط زیست از لحاظ کمی و کیفی در سطح پایینی قرار دارد زیرا علاوه بر تعداد معدود همیشه مستعمل و کهنه است و حفاظت محیط زیست بهشهر نیز از این قاعده مستثنی نیست به عنوان مثال فقط یک دستگاه خودرو سازمانی برای محیط بانان وجود دارد.
این محیط بان با بیان اینکه هدف برخی از متخلفین شکار و صید کسب درآمد و امرار معاش و برخی نیز از لحاظ مالی غنی هستند و فقط به منظور تفریح این کار را انجام می دهند، تاکید می کند: در هر دو صورت این کار مذموم و ناپسند است زیرا با ادامه این روند محیط زیست رو به نابودی می رود که نه تنها موجب از بین رفتن گونه های گیاهی و جانوری می شود بلکه به زیست کره انسان نیز لطمه وارد می کند و مخاطرات زیادی دارد.
دادار با اشاره به یکی از خاطرات خود در محیط کار می گوید: چند سال پیش در جنگل های منطقه هزارجریب بهشهر یک بچه مرال که تازه متولد شده بود توسط سگ های میرشکارها زخمی شد و بلافاصله پس از پیدا کردن آن را به یکی از دامپزشکی های شهرستان منتقل کردم و پس از مداوا در طبیعت رهاسازی شد اما در این میان به دلیل علاقمندی که فرزندانم به آهو و مرال داشتند برای چند ساعتی این بچه مرال را به منزل بردم تا خانواده ام آن را از نزدیک ببیند که این تجربه زیبا و خاطره ماندگاری برای خانواده ام بود.
علیرضا یخکشی از محیط بانان باسابقه اداره حفاظت محیط زیست بهشهر در گفت و گو با ایسنا، اظهار می کند: برادر بزرگترم محیط بان بود و من نیز با این شغل آشنا و علاقمند شدم که در نهایت موجب گرایش من به سمت محیط بانی شد.
وی با اشاره به زیباترین لحظات تجربه کاری خود در محیط زیست، اظهار می کند: ناب ترین لحظاتی که در 22 سال محیط بانی مشاهده کردم به دنیا آمدن جوجه های قرقاول در فصل بهار، تصویر برداری از گونه زیبا و ارزشمند مرال و نیز تماشای مهاجرت پرندگان زمستان گذران به میانکاله است.
یخکشی می گوید: محیط بانان ساعات بسیاری از زندگی خود را در بطن طبیعت می گذرانند و احساس هم زیستی عمیقی با عناصر طبیعت دارند و با حیوانات و پرندگان انس می گیرند به همین دلیل حفاظت و صیانت از محیط زیست از دغدغه های اصلی محیط بانان است.
این محیط بان بهشهری با بیان اینکه بیش از 22 سال سابقه کار محیط بانی دارم، خاطرنشان می کند: اگر به سلامت و زنده از این شغل بازنشسته شدم قصد دارم شغل دامپروری و کشاورزی را به صورت سنتی در پیش بگیرم تا هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نشود.
یخکشی با اشاره به حادثه مجروحیت خود توسط شکارچی غیرمجاز می گوید: در دی ماه 93 در پی اعلام فعالیت شکارچیان غیرمجاز در جزیره آشوراده به همراه 4 نفر از محیط بانان برای دستگیری متخلفین به منطقه اعزام شدیم که من با مشاهده یک شکارچی غیرمجاز به او اخطار دادم اما ناگهان با تیراندازی از سوی وی مورد اصابت پنج گلوله قرار گرفتم و از ناحیه ران پای چپ مجروح شدم.
وی می افزاید: به عنوان محیط بان اقدام به دفاع قانونی از خود کردم و با شلیک به سمت این شکارچی، وی را از ناحیه پا هدف قرار دادم و پس از مجروح شدن شکارچی متخلف، محیط بانان دیگر در منطقه حضور یافتند و سلاح وی را ضبط کردند و به همراه لاشه 9 مرغابی وحشی، تحویل مراجع قضایی دادند.
این محیط بان بهشهری اظهار می کند: در برخی موارد حفاظت محیط زیست با ارگان های دولتی مانند گردشگری، راه و شهرسازی و یا شهرداری ها در تقابل است زیرا آن ها به هدف توسعه شهر یا جذب توریسم اقدام به ساخت و ساز می کنند که تبعا تخریب محیط زیست را به دنبال دارد.
یخکشی تصریح می کند: سازمان های مردم نهاد محیط زیستی می توانند برای جلوگیری از ساخت و سازهایی که در منابع طبیعی صورت می گیرد با اعلام علنی مخالفت خود، حامی و پشتیبان محیط زیست باشند.
به گزارش ایسنا، به گفته یکی از محیط بانان شهرستان بهشهر، تعدادی از محیط بانان این شهرستان با وجود سابقه 20 سال هنوز وضعیت اشتغال آن ها مشخص نیست و به استخدام دولت درنیامدند که در گذشته در وضعیت قراردادی به سر می بردند و از سال 91 تا 94 حکم پیمانی داشتند و از ابتدای سال 95 نیز آن حکم لغو شده و هیچ قرارداد و پیمانی نیز وجود ندارد که در حال حاضر در وضعیت بلاتکلیفی به سر می برند.
این محیط بانان از مسئولین امر خواستار رسیدگی و پیگیری وضعیت حکم کاری و اشتغال آن ها هستند زیرا شایسته نیست افرادی که جان خود را برای حراست از محیط زیست به خطر می اندازنند این گونه مظلوم واقع شوند و مورد بی توجهی و بی مهری مسئولین قرار گیرند.
مریم یخکشی/ ایسنا مازندران