فرسودگی وسایل نقلیه، یکی از مهم ترین علل آلودگی هوا در تهران و کلانشهرهای کشور است.
افزایش عمر خودروهای شخصی، موتورسیکلت ها و وسایل نقلیه عمومی در حالی نگران کننده به نظر می رسد که کیفیت خودروها از یک سو متغیر شده و از سوی دیگر معاینه فنی دوره ای مؤثری برای کنترل کارکرد آنان انجام نمی شود.
در چنین شرایطی قانون و ضمانت اجرای آن باید به کمک آسمان کلانشهرهای کشور بیاید اما مدتهاست برخورد با فرسودگی وسایل نقلیه به فراموشی سپرده شده است.
اسقاط خودروهای فرسوده و نوسازی ناوگان حمل و نقل ازجمله تکالیفی است که از چند سال پیش براساس تبصره13 قانون بودجه برعهده دستگاه های دولتی گذاشته شده اما هنوز این طرح برای بسیاری از وسایل نقلیه، زمین مانده تلقی می شود.
در یکی از آخرین تصمیمات، هیأت دولت درتاریخ 16اسفند 1390طی مصوبه ای درخصوص خودروهای فرسوده سن برخورد با وسایل فرسوده را اعلام کرد.
بر این مبنا برای کاهش آلودگی هوا در شهرهای تهران، اهواز، اراک، تبریز، مشهد، شیراز، کرج و اصفهان، نیروی انتظامی موظف شد از ابتدای تیرماه سال 1391از تردد وسایل نقلیه با سن بیش از میزان مشخص بر حسب سال جلوگیری به عمل آورد.
در این زمینه سواری شخصی با سن بیشتر از 20سال، تاکسی بالای 10سال، مینی بوس بالای 10سال، اتوبوس شهری بالای 8سال و موتورسیکلت بالای 8سال باید در معابر متوقف می شدند و برای اسقاط به مراکز مربوطه تحویل می شدند اما این مصوبه تنها 2سال عمر کرد و در این مدت هم به هیچ عنوان اجرا نشد.
سال 92با ورود دولت جدید، تصمیم اجرا نشده مذکور نیز به قانونی عجیب تبدیل شد تا روند اسقاط و نوسازی وسایل نقلیه با سد دیگری مواجه شود.
16مهر 1392یعنی 66روز پس از آغاز به کار دولت یازدهم، هیأت دولت سن فرسودگی خودروها را تغییر داد.
براساس مصوبه هیأت دولت، سن فرسودگی خودروهای سواری شخصی، سواری دولتی، تاکسی، مینی بوس، اتوبوس درون شهری و برون شهری، کامیون و کشنده، وانت، موتورسیکلت و دیگر وسایل نقلیه باری و مسافری تا پایان برنامه پنجم 20سال تعیین شد.
طبق این مصوبه، یک خودروی شخصی، یک تاکسی و اتوبوس شهری، یک موتورسیکلت و یک کامیون تنها با گذشت 20سال از سن تولید عنوان فرسوده را دریافت می کنند و پس از آن، درصورت اجرای قانون خروج وسایل نقلیه فرسوده، از رده خارج می شوند.
*قانون لازم الاجراست
«دولت باید تسهیلات واقعی را برای جایگزین کردن خودروهای فرسوده تأمین کند.» این جمله را رحمت الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران درخصوص قانون ممنوعیت تردد خودروهای با عمر بالای 20سال اعلام کرد و آن را لازم الاجرا دانست.
به گفته وی، به طور قطع رفع آلودگی هوا نیاز به عزم ملی دارد؛ در این بین دولت باید تسهیلات واقعی را برای جایگزین کردن خودروهای فرسوده تأمین کند، به عنوان مثال خرید یک خودروی 35میلیون تومانی با وام 15میلیونی مشکلی را حل نمی کند. پس اگر دولت قصد حل مشکل را دارد باید تسهیلاتی معادل 80درصد قیمت خودرو را با سود بسیار پایین در اختیار مردم قرار دهد.
*فرسودگی و هزار و یک ایراد
آلودگی هوا، منظر نامناسب و سروصدایی که با نام آلودگی صوتی شناخته می شود، در کنار مشکلات فنی که این وسایل را عامل تشدید ترافیک و سازنده خطر در معابر می سازد، همه و همه باعث شده تا جای این وسایل مزاحم در شهر نباشد. تنها در زمینه آلودگی هوا، خودروهای شخصی عامل بسیاری از گازهای آلاینده هستند و بسیاری از این گازها حاصل بی توجهی آنان به معاینه فنی دوره ای و مشخص است.
اتوبوس های سرویس ادارات نیز سال هاست بی توجه به نصب فیلترهای دوده در شهرها تردد می کنند. جدول روبه رو براساس مطالعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تهیه شده است.
روزنامه همشهری
