با توجه به این‌که بیش از یک‌سال‌ونیم از شیوع کرونا در کشور می‌گذرد و به تازگی پیک پنجم این بیماری را در استان قزوین پشت‌سر گذاشته‌ایم، دستگاه‌های مختلف هر کدام نقشی متفاوت در مهار کرونا داشته‌اند. یکی از مجموعه‌هایی که در این ایام در مهار کرونا در استان قزوین، نقش بسزایی داشته مجموعهٔ اورژانس و فوریت‌های پزشکی استان بود. کارشناسانی که با حضور سریع و به‌هنگام در منازل و در محل حادثه، با انجام تست‌های پی‌سی‌آر و اقدامات اولیهٔ پزشکی جان بیماران بسیاری را نجات داده و نفسی تازه به آنان بخشیدند. خبرگزاری فارس در این رابطه با دکتر سهیل سلطانی، رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی استان قزوین به گفت‌وگو نشسته است:
طی سال‌های اخیر اورژانس قزوین از نظر زیرساختی با چه کمبودهایی روبه‌رو بوده و در ایام کرونا کدام بخش از این کمبودها جبران شده است؟
در حال حاضر استان قزوین 16 پایگاه از پایگاه‌های مصوب کشوری عقب است و همین امر در برخی مواقع باعث عدم رسیدن آمبولانس‌ها در زمان مناسب به برخی از هم‌استانی‌های حادثه‌دیده می‌شود. در ایام کرونا یعنی طی حدود دو سالی که گذشت، ما توانستیم 8 پایگاه جدید را در استان افتتاح کنیم که این به نوع خود در سطح کشور بی‌نظیر بود، البته دو مورد از آن‌ها یعنی کهک و قره‌باغ، تبدیل کانکس به پایگاه بودند و 6 پایگاه جدید نیز راه‌اندازی شد که 2 مورد از آن‌ها پایگاه‌هایی در روستاهای دور از دسترس مانند سیردان و کلنجین بوده‌اند و 4 مورد نیز پایگاه‌های داخل شهری اعم از پایگاه آبیک، پایگاه ترمینال، پایگاه شمارهٔ دو تاکستان و پایگاه شمارهٔ دو رازی بوده‌اند. البته پایگاه کلنجین هنوز راه‌اندازی نشده و طی یک الی دو ماه آینده راه‌اندازی خواهد شد. این آمار در کشور مثال‌زدنی بود.
اکنون اورژانس قزوین با چه کمبودهایی روبه‌رو است؟
یکی از معضلات بسیار بزرگی که در استان قزوین با آن مواجه هستیم، دارا نبودن موتورلانس(موتور آمبولانس) است. در این رابطه با اورژانس کشور صحبت کرده‌ایم و قول 30 دستگاه موتورلانس( موتور آمبولانس) برای استان را گرفته‌ایم. موتورلانس چند ویژگی خوب دارد. نخست این‌که زمان رسیدن به محل حادثه را بسیار کوتاه‌تر می‌کند و دوم این‌که استفاده از این وسیله موجب کاهش هزینه‌ها می شود، زیرا هزینهٔ نگهداری سالیانهٔ هر آمبولانس حدود 1 میلیارد و 800 میلیون تومان، البته بدون تصادف و حوادث است و وجود موتورلانس موجب کاهش این هزینه‌ها می‌شود.
تعداد تجهیزات اورژانس استان قزوین اعم از آمبولانس و دیگر تجهیزات چقدر است؟
در حال حاضر اورژانس قزوین یک هلی‌کوپتر اجاره‌ای دارد که مربوط به ارتش بوده و در اجارهٔ ماست که از آن به‌عنوان هلی‌کوپتر آمبولانس استفاده می‌شود، پایگاه هوایی استان نیز استیجاری است. هم‌چنین 3 دستگاه موتورلانس نیز داریم که موتورهایی هستند که خریداری و تجهیز شده‌اند و در اصل نباید از آن‌ها به‌عنوان موتورلانس استفاده کرد، زیرا قدیمی و مستهلک و خطرناک هستند.
البته برای پرسنلی که از آن‌ها استفاده می‌کنند لباس مخصوص تدارک دیده شده است. هم‌چنین ما حدود 96 آمبولانس داریم که 20 مورد از آن‌ها قابل استفاده نیستند و 7 آمبولانس ما نیز در حال حاضر در تعمیرگاه در حال تعمیر بوده و بقیهٔ آمبولانس‌ها نیز سالم و در حال استفاده هستند.
تعداد نیروهای اورژانس استان در حال حاضر چه تعداد است؟
اورژانس استان قزوین دارای حدود 400 نیرو است که حدود 40 نیروی ما ستادی بوده و بقیه نیروهای عملیاتی هستند. هر ساله به تعداد نیروهای ما اضافه می‌شود که البته تعداد آن‌ها ثابت نیست. طی 5 سال گذشته ما تنها 24 نیروی استخدامی داشتیم، اما سال گذشته به‌علت کرونا مجوز 89 نیروی استخدامی به ما داده شد.
البته بسیاری از این نیروها، نیروهای اورژانس بوده‌اند که تبدیل وضعیت شده‌اند. نکتهٔ حائز اهمیت این‌که ما در ایام کرونا یک فراخوان برای جذب بیش از 100 نیرو دادیم که حدود 40 نفر در این آزمون شرکت کردند و ما همهٔ آن‌ها را جذب کردیم، حتی نیروهای جذب شده از استان‌های دیگر مانند کردستان، گیلان، زنجان و برخی استان‌های دیگر نیز بودند که اکنون در اورژانس قزوین فعال هستند.
با این تفاسیر، آیا هنوز هم اورژانس قزوین با کمبود نیرو مواجه است؟
بله، اکنون بزرگ‌ترین معضل اورژانس استان قزوین کمبود نیرو است. یکی از دلایل این‌که ما 16 پایگاه از مصوب کشوری عقب هستیم، کمبود نیرو است. اگر ما نیرو داشته باشیم به‌سرعت می‌توانیم 6 مورد از این پایگاه‌ها را جبران کنیم. دو مورد از بزرگ‌ترین معضلات ما کمبود نیرو و کمبود تجهیزات است، مشکل کمبود تجهیزات را شاید بتوان با کمک اورژانس کشور و دانشگاه علوم پزشکی مرتفع کرد، اما کمبود نیرو را نمی‌توان رفع کرد، چون اکنون تحصیل‌کردهٔ این رشته را در استان نداریم و تمامی تحصیل‌کردگان این رشته جذب اورژانس شده‌اند. برای رسیدن به حد استاندارد پایگاه‌ها، باید 4 برابر فعلی، یعنی حدود 1500 نیرو داشته باشیم تا بتوانیم کل استان را پوشش دهیم.
اکنون چه تعداد پایگاه در سطح استان قزوین فعال است و نیازمند چه تعداد پایگاه دیگر هستیم؟
در حال حاضر استان قزوین دارای 46 پایگاه فوریت‌های پزشکی است. طبق برآوردی که کرده‌ایم استاندارد تعداد پایگاه‌های موردنیاز در استان، حداقل 120 پایگاه است. برای نمونه شهر قزوین با توجه به میزان جمعیتی که دارد، علی‌رغم احداث 2 پایگاه طی سال گذشته، 3 الی 4 پایگاه عقب است. با این اوصاف، خوش‌بختانه زمان رسیدن کارشناسان ما به صحنهٔ حادثه همواره مطابق استانداردهای کشوری بوده است.
هم‌چنین در منطقهٔ طارم‌سفلی و چوقور با توجه به صعب‌العبور بودن، نیاز مبرم به راه‌اندازی پایگاه فوریت‌های پزشکی داریم و تنها چیزی که تاکنون مانع از احداث پایگاه در این منطقه شده، کمبود نیرو بوده است. هم‌چنین منطقهٔ الموت قزوین نیز اکنون دارای 3 پایگاه است که نیاز به تعداد پایگاه‌های بیشتری دارد. بوئین‌زهرا و آوج نیز از جمله شهرهایی هستند که نیازمند احداث پایگاهند. البته به‌زودی در کلنجین آوج پایگاه فوریت‌های پزشکی احداث خواهد شد. برای راه‌اندازی تمامی پایگاه‌های مورد نیاز در استان، ما حداقل باید 4 برابر نیروهای کنونی نیرو داشته باشیم تا بتوانیم این 120 پایگاه را پوشش دهیم و با تعداد نیروهای کنونی این امکان وجود ندارد.
هزینهٔ راه‌اندازی هر پایگاه چقدر است؟
هزینهٔ پرسنلی سالیانه برای هر پایگاه حداقل یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است. به‌جز هزینهٔ تجهیزات، یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان نیز هزینهٔ نگهداری از آمبولانس و پایگاه است. قیمت هر آمبولانس نیز حدود 4 میلیارد تومان است و تجهیزات داخل آن نیز حدود 1 میلیارد و 500 میلیون تومان است. هم‌چنین تجهیزات داخل ساختمان را نیز اگر محدود محاسبه کنیم حدود 500 میلیون الی 1 میلیارد تومان است.
چه تعداد از نیروهای اورژانس قزوین در این ایام درگیر بیماری کرونا شده‌اند؟
حدود 80 درصد از نیروهای ما در این ایام مبتلا به کرونا شده‌اند، برخی از آن‌ها کرونای خفیف گرفته‌اند و برخی هم حاد بوده و در آی‌سی‌یو بستری شده و بدحال شده‌اند، اما به لطف الهی تاکنون در میان پرسنل فوتی نداشته‌ایم. البته بسیاری از پرسنل ما عزیزان خود را در این ایام به‌دلیل ابتلا به کرونا از دست داده‌اند، اما خوش‌بختانه پرسنل ما موفق شده‌اند از این بیماری به‌سلامت عبور کنند.
نقش اورژانس قزوین در واکسیناسیون عمومی چقدر پررنگ بوده است؟
از آغاز واکسیناسیون سراسری در استان قزوین، اورژانس استان تاکنون بسیاری از ارگان‌ها و نهادها از قبیل دادگستری، راهنمایی و رانندگی، آتش‌نشانی و شرکت‌های شهرک کاسپین و دیگر نهادها را واکسینه کرده است. هر ارگانی که اعلام آمادگی کند و دانشگاه نیز مجوز آن را صادر کند، ما آمادگی داریم برای واکسیناسیون کارکنان آن‌ها اقدام کنیم. تکنسین‌های ما تا هفتهٔ گذشته موفق به واکسینه کردن بیش از 5 هزار نفر در استان شده‌اند.
در ایام کرونا آمار تماس‌های دریافتی اورژانس چقدر افزایش یافته است؟
آمار تماس‌هایی که با شماره 115 گرفته می‌شد، پیش از کرونا ماهیانه حدود 35 هزار تماس بود، اکنون این آمار 2 برابر شده و ماهیانه حدود 70 هزار تماس داریم، حتی در برخی روزها تماس‌ها از دو برابر هم بیشتر می‌شود. از سوی دیگر از فروردین ماه سامانه‌ای تحت‌عنوان مراقبت در منزل نیز راه‌اندازی شده که هم‌استانی‌های عزیز می‌توانند پس از شماره‌گیری 115، عدد ۱ را شماره‌گیری کنند تا خدمات درمانی در منزل به آنان ارائه شود و بار مراجعات در ایام کرونا به مراکز درمانی کاهش یابد.
این امر نیز باعث شده تماس‌های ما افزایش یابد. البته مدیریت 1- 115 با دانشگاه علوم پزشکی است، اما ما به‌عنوان مسؤول فنی، امور مربوط به پشتیبانی این سامانه را انجام می‌دهیم. در حالت کلی، این افزایش تماس‌ها، هم به‌دلیل شیوع کرونا بوده و هم به‌دلیل افزایش حوادث در تابستان بود. حدود 35 درصد از کل تماس‌های ما مربوط به کرونا است و این آمار در برخی روزها حتی تا 50 درصد هم می‌رسد. به‌صورت میانگین حدود 40 درصد از مأموریت‌های ما، مأموریت‌های کرونایی است و همین امر موجب به مخاطره افتادن جان تکنسین‌های ما می‌شود.
مهمترین عامل در مهار کرونا چیست؟
ما معمولاً در حوادث، بیماری‌ها و تصادفات، همیشه به آخرین چیزها فکر می‌کنیم، یعنی به این‌که چرا آمبولانس دیر رسید! اما واقعیت این است که جلوگیری همیشه کمک‌کننده‌تر است. یعنی این‌که ما بتوانیم با استفاده از ماسک، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و با واکسیناسیون از انتقال بیماری جلوگیری کنیم یا سرعت انتقال آن را کمتر کنیم، بسیار مؤثرتر است. واکسیناسیون گسترده موجب مهار بیماری می‌شود.
نقش اورژانس قزوین در مهار کرونا چه بوده است؟
در جامعه از اورژانس فقط آمبولانس‌ها دیده می‌شود، در حالی که اورژانس فعالیت‌های زیادی انجام می‌دهد، علی‌الخصوص در ایام کرونا، فعالیت‌های اورژانس چند برابر شده است. ما امسال در اورژانس هوایی نسبت به سال‌های گذشته بسیار فعال‌تر بوده‌ایم. البته پروتکل خاصی جهت انتقال بیمار کرونایی با استفاده هلی‌کوپتر نداریم، اما اورژانس قزوین در این زمینه نیز فعال بوده و اگر با بیمار تنفسی مواجه شده، برای جابه‌جایی وی اقدام کرده است. یک قسمت از اورژانس نیز ستاد هدایت است. یعنی برای مثال با بیمارستان‌ها هماهنگ می‌کنیم که کدام بیمارستان برای بیماران جا دارد تا بیمار را به همان بیمارستان انتقال دهیم و یا بیماران را به دلایل مختلف از یک بیمارستان به بیمارستان دیگری منتقل می‌کنیم و مدیریت این امور در ایام کرونا بسیار سخت بود.
خوش‌بختانه با مدیریتی که در استان انجام شد ما بیماران منتظر آی‌سی‌یو کمی در این ایام در سطح استان داشتیم و این را مدیون زحمات دانشگاه علوم پزشکی هستیم که پیش از بحرانی شدن شرایط، 56 تخت آی‌سی‌یو در بیمارستان بوعلی راه‌اندازی کرد. علاوه بر این موارد، پرسنل اورژانس در واکسیناسیون عمومی نیز بسیار فعال بود و افراد زیادی توسط پرسنل ما واکسینه شدند. هم‌وطنان عزیز باید تا رسیدن به ایمنی جمعی، پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند.
ترکیب واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌ها، احتمال انتشار بیماری را به حداقل می‌رساند و لازم است هر یک از ما با تشویق اطرافیان خود به تزریق واکسن، گامی مؤثر در رسیدن به این هدف برداریم. در این میان همکاران ما به‌دلیل مواجهه بیشتری که با ویروس دارند، طبیعتاً در معرض خطر بیشتری قرار دارند و لازم است همهٔ ما جهت نجات جان خود و نجات و رهایی کادر درمان از این شرایط، اقدام به تزریق واکسن کنیم تا کل جامعه به ایمنی برسد.