به گزارش الف، مشاهده آمارها در برخی کشورهای همجوار نشان می دهد که این کشورها با سرعت زیادی به سمت ایمنی نسبی در برابر کرونا حرکت می کنند، اما واکسیناسیون سراسری در کشور ما حتی نتوانسته است همه اعضای کادر درمان و گروه های پرخطر جامعه را پوشش دهد.
بر اساس آمارهای منتشر شده، امارات متحده عربی موفق شده است که تاکنون ۶۰ درصد از جمعیت خود را در مقابل کرونا واکسینه کند. کشور امارات با سرعت بسیار چشمگیری در مسیر واکسیناسیون سراسری کرونا حرکت می کند و تاکنون بیش از شش میلیون نفر در این کشور واکسینه شده اند. در ترکیه نیز که تقریبا هم جمعیت با ایران است، بیش از 9 میلیون نفر در برابر کرونا واکسینه شدند. حدود 17 درصد از جمعیت 1.7 میلیون نفری کشور بحرین هم واکسن کرونا را تزریق کرده اند.
در کشور ما تعداد واکسن های تزریق شده کرونا به 30 هزار دوز واکسن هم نمی رسد. این اختلاف آمار فاحش با کشورهای منطقه نشان می دهد که اگر ایران می خواهد به ایمنی نسبی در برابر کرونا برسد، باید تلاش بیشتری برای واردات واکسن موثر کرونا انجام دهد.
چرا واکسن کرونا، قطره چکانی وارد می‌شود؟
طبق برآوردهای علمی، اگر کشوری بتواند 70 درصد جمعیت خود را در برابر کرونا واکسینه کند، به ایمنی نسبی در برابر کرونا خواهد رسید. در آن صورت دیگر کشور دچار موج های سهمگین کرونا نخواهد شد و تعداد بستری ها و فوتی های کرونا نیز به شدت کاهش خواهد یافت. بر اساس گفته های سعید نمکی، وزیر بهداشت، ایران می خواهد تا شهریور 1400، حدود 70 درصد جمعیت کشور را در برابر کرونا واکسینه کند.
دکتر ایمان رزمیان، داروساز و محقق تولید واکسن در گفتگو با الف به موانع پیش پای ایران برای واردات واکسن کرونا اشاره می کند و می گوید: «واقعیت این است که موانع متعددی پیش پای ایران برای واردات واکسن کرونا وجود دارد. همچنان بحث تبادلات بانکی به دلیل تحریم های جهانی با مشقت زیادی همراه است. حتی برخی از شرکت هایی که کشورشان، رابطه دیپلماتیک مطلوبی با ایران دارد، از ترس تحریم شدن حاضر نیستند ریسک کنند و فرآورده های دارویی و واکسن را براحتی در اختیار ایران بگذارند. اینکه گفته می شود ایران در حوزه سلامت و واردات فرآورده های دارویی، تحریم نشده است، دروغ کاملا بزرگی است. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد ایران برای دسترسی به فرآورده های دارویی با محروومیت ها و محدودیت های گسترده ای مواجه است.»
او با این حال تاکید می کند: «جدای از عامل تحریم، یک بخش از مشکل هم به تلاش ناکافی مسئولان مربوطه برای واردات واکسن برمی گردد. ما نمی گوییم که متولیان نظام سلامت برای واردات واکسن کرونا تلاش نکرده اند، بلکه می گوییم می شد مجموعه این تلاش ها بیشتر باشد و هم اینکه این تلاش ها باید خیلی زودتر صورت می گرفت. وقتی تاخیر زیادی در واردات واکسن موثر کرونا انجام می شود، آنگاه این اتفاق موجب می شود که به برخی شایعات دامن زده شود. مثلا گفته می شود تاخیر ایران در واردات واکسن کرونا به این دلیل بوده است که ایران به دنبال خرید واکسن ارزان تر است و یا اینکه گفته می شود ایران تلاش می کند تا زمان تولید واکسن داخلی، تا حد امکان از واردات گسترده واکسن کرونا جلوگیری کند. به نظرم این شایعات چندان منطق علمی ندارد، اما متاسفانه وقتی اهمال و کم کاری در زمینه واردات واکسن انجام می شود، اینگونه شایعات نیز قوت می گیرد.»
همچنین دکتر علی محفوظی، متخصص آسیب شناسی پزشکی (پاتولوژی) در گفتگو با الف به تبعات تاخیر در واردات واکسن کرونا اشاره می کند و می گوید: «باید در نظر داشت که تاخیر در واردات واکسن کرونا می تواند بازار سیاه ایجاد کند. همانطور که برای داروی رمدسیویر به عنوان داروی موثر کرونا نیز همین اتفاق افتاد. در شرایطی که با شیوع کرونای خطرناک انگلیسی مواجه هستیم و بیم آغاز موج چهارم کرونا وجود دارد، هرگونه تاخیر در واردات واکسن موثر کرونا می تواند به افزایش چشمگیر آمار قربانیان کرونا منجر شود. همچنین تاخیر در واردات واکسن می تواند به ایجاد جهش های تازه ویروس کرونا در ایران دامن بزند که در آن صورت، کار پیشگیری و درمان بسیار سخت تر خواهد شد.»
او خاطرنشان می کند: «درصورتی که واردات میلیونی واکسن کرونا مثل برخی کشورهای منطقه در دستور کار قرار نگیرد، با فرسودگی شدید کادر درمان مواجه خواهیم شد و حتی احتمال شکست و فروپاشی نظام سلامت در برابر ویروس جهش یافته کرونا وجود دارد.»
محفوظی بر این باور است که نباید فرآیند واردات واکسن کرونا فقط در انحصار دولت باشد. او تاکید می کند: «اگر از بخش خصوصی فعال در نظام سلامت کمک گرفته شود، آنها می توانند با توان بیشتری برای واردات واکسن کرونا به میدان بیایند. کمک گرفتن از بخش خصوصی می تواند به تسریع واردات واکسن کرونا کمک کند. البته دولت در این زمینه می تواند به عنوان نهاد متولی نظام سلامت، نظارت های کافی داشته باشد، اما انحصار دولت در زمینه واردات واکسن کرونا می تواند ما را درگیر بروکراسی و تاخیر کند. این فرآیند قطعا به نفع سلامت مردم نخواهد بود.»
دلایل دولت برای تاخیر در واردات واکسن کرونا
دولت تاکید دارد که تاخیر در واردات واکسن کرونا، حاصل کارشکنی های آمریکاست و اصلا بحث تلاش برای ارزان خریدن واکسن کرونا در میان نبوده است.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری توضیح داده است: «دولت در هیچ مقطعی به دلیل گران بودن واکسن خارجی، تاخیری در خرید واکسن انجام نداده است. به دلیل اهمیت سلامت مردم و با وجود تمام فشارهای مالی، هیچ محدودیت مالی برای تامین واکسن وجود ندارد. متاسفانه در یک مقطع طولانی، آمریکایی‌ها مزاحمت ایجاد می‌کردند و اجازه جابه‌جایی پول را نمی‌دادند، اما به محض بی‌اثر کردن این مزاحمت‌ها پول منتقل شد. به همین دلیل توافق ما با فروشندگان واکسن کرونا عقب افتاد.»
همچنین محمدرضا شانه ساز، رئیس سازمان غذا و دارو هم در پاسخ به اینکه چرا برخلاف ایران، سرعت تزریق واکسن کرونا در برخی کشورهای منطقه بسیار بالاست، تاکید کرده است: «در برخی کشورهای همسایه و حوزه خلیج فارس، زودتر واکسن را دریافت کردند، زیر در فاز ۳ مطالعات بالینی این واکسن ها مشارکت داشتند، اما نظر سیاستمداران، عموم مردم و نمایندگان مجلس این بود که کشور ما در فاز سه مطالعات بالینی واکسن کرونا مشارکت نداشته باشد. به همین دلیل نیز کمی دیرتر نسبت به کشورهای همسایه واکسن را دریافت می کنیم.»
با وجودی که دولت، بحث تحریم ها و حضور پیدا نکردن در فاز مطالعات بالینی را مهم ترین عامل تاخیر در واردات واکسن کرونا اعلام کرده است، اما برخی کارشناسان معتقدند نباید همه تقصیرها را در این زمینه به گردن تحریم انداخت. آنها می گویند وقتی کشور ما با چین و روسیه، روابط سیاسی مطلوبی دارد و این کشورها نیز تولیدکننده واکسن موثر کرونا شناخته می شوند، بنابراین می توان با دیپلماسی قوی تر و اولویت قرار دادن سلامت مردم، مسیر واردات واکسن کرونا از این کشورها را سرعت بخشید.